بررسی اقتصادی تولید مرکبات استان فارس و صادرات مرکبات ایران

هدف از مطالعه جاری بررسی اقتصادی تولید مرکبات استان فارسی و وضعیت صادرات مرکبات استان است . آمار و اطلاعات بررسی تولید مرکبات استان فارس با روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای از باغداران مناطق داراب و جهرم جمع آوری گردید. آمار و اطلاعات بررسی وضعیت صادرات مرکبات ایران از گمرک ، بازرگانی، کشاورزی و سازمانهای ذیربط جمع آوری شد. بمنظور بررسی تولید از توابع تولید متعالی و لگاریتمی-خطی استفاده گردید. کارآیی فنی با استفاده از تابع مرزی تصادفی محاسبه شد. میزان تاثیر عوامل مختلف بر روی عرضه صادرات مرکبات ایران با تخمین تابع صادرات مشخص گردید. نتایج نشان داد که بهره برداران لیموشیرین جهرم نهاده های آب ، نیروی کار، کود حیوانی و کود شیمیایی را در ناحیه اقتصادی تولید استفاده می نمایند. بهره برداران پرتقال جهرم نهاده های تعداد درخت ، کود آهن و آب را در ناحیه دوم تولید استفاده می نمایند. بهره برداران پرتقال داراب نهاده های سم و کود حیوانی را در ناحیه سوم، و بقیه نهاده ها را در ناحیه دوم تولید مصرف می نمایند. مقایسه بهره وری متوسط نهاده ها بین پرتقال کاران داراب و جهرم نشان داد که بهره برداران فوق این بهره برداران از نظر بهره وری درخت ، کود آهن تفاوت معنی دار دارند اما، از نظر بهره وری متوسط سایر نهاده ها تفاوت معنی دار آماری بین آنها مشاهده نگردید. نتایج کارایی فنی نشان داد که برای بهره برداران پرتقال و لیموشیرین جهرم این نوع کارایی غیرقابل محاسبه است . میانگین کارایی فنی بهره برداران پرتقال داراب 75 درصد محاسبه شد. بنابراین، با بهبود شیوه های مدیریت می توان تولید پرتقال داراب را تا 25 درصد افزایش داد. در تابع عرضه صادرات لیموشیرین متغیرهای شاخص بهای عمده فروشی کالاها، تولید ناخالص ملی و تولید داخلی لیموشیرین معنی دار شده اند. در تابع عرضه صادرات پرتقال نیز متغیرهای قیمت صادراتی پرتقال، تولید ناخالص ملی و تولید داخلی پرتقال به عنوان عوامل موثر بر صادرات پرتقال شناخته شدند. در تابع عرضه کل صادرات مرکبات متغیرهای قیمت صادراتی مرکبات ، تولید ناخالص ملی، تولید داخلی مرکبات و نرخ ارز به عنوان عوامل موثر بر عرضه صادرات مرکبات شناخته شدند. میزان ناپایداری در درآمد صادراتی لیموترش 0/92 بدست آمد که، نوسانات مقدار و قیمت صادراتی به ترتیب ، 55 و 35 درصد تغییرات درآمد صادراتی این محصول را توضیح می دهد. ناپایداری در درآمد صادراتی پرتقال معادل 3/69 است که، مقدار و قیمت صادراتی به ترتیب ، 75 و 17 درصد تغییرات درآمد صادراتی این محصول را تفسیر می کند. ناپایداری در درآمد صادراتی مرکبات 31/22 محاسبه شد که، مقدار و قیمت صادراتی به ترتیب 69 و 21 درصد تغییرات درآمد صادراتی کل مرکبات را توضیح می دهد. کواریانس بین قیمت و مقدار در هر سه مورد حاکی از آن است که تقاضای صادرات عامل اصلی نوسان درآمد صادراتی بوده است . محاسبه شاخص هرفیندال نشان داد که صادرات مرکبات دارای تخصص و تولید آن با تنوع همراه بوده است .